Trong thời đại kỹ thuật cao, mạng lưới đã trở thành một không gian sống, giao tiếp và thương mại cho con người. Chúng ta dễ dàng chia sẻ, tìm kiếm và giao lưu thông qua các mạng xã hội, diễn đàn, trang web và các ứng dụng điện tử. Tuy nhiên, mạng lưới cũng là một bầu không gian mờ ám, nơi có nhiều ẩn匿, khó hiểu và bất an. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá hai khía cạnh của mạng lưới: "trên" và "dưới", để hiểu rõ hơn về tầm mắt của chúng ta khi dùng mạng lưới.
Mạng lưới "trên" là không gian công khai, nơi có nhiều ẩn匿, bất an và bất kỳ ai cũng có thể truy cập. Đây là nơi chúng ta chia sẻ thông tin cá nhân, giao tiếp với bạn bè xa xứ và tìm kiếm những thông tin hữu ích cho cuộc sống hằng ngày. Một số ví dụ bao gồm Facebook, Twitter, Instagram, các diễn đàn trực tuyến và các trang web e-commerce. Một trong những ưu điểm của mạng lưới "trên" là tính dễ tiếp cận và tính phân phối. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy những người cùng sở thích, chia sẻ những suy nghĩ và cảm xúc với họ. Tuy nhiên, mạng lưới "trên" cũng là nơi ẩn匿 được tạo ra, nơi có những bất an và rủi ro. Ví dụ như tấn công phá hoại, tấn công dữ liệu, tội ác truy cập cá nhân...
Mạng lưới "dưới" là không gian riêng tư, nơi có ít ẩn匿 hơn nhưng vẫn có thể gây ra bất an. Đây là nơi chúng ta dùng các ứng dụng hoặc dịch vụ của các công ty để quản lý dữ liệu cá nhân. Ví dụ như Google Drive, Dropbox, các ứng dụng ứng dụng cài đặt trên điện thoại... Mạng lưới "dưới" được xem là an toàn hơn mạng lưới "trên" bởi vì dữ liệu cá nhân được bảo mật hơn. Tuy nhiên, không có gì là an toàn trong thế giới mạng lưới. Các hãng dịch vụ có thể bị hack tấn công, dữ liệu của bạn có thể bị lộ ra ngoài. Cũng có thể có các ứng dụng "malware" ẩn匿 trên các thiết bị cá nhân của bạn để gửi dữ liệu cá nhân cho bên thứ ba.
Trong mối mối Ở Mạng Lưới, chúng ta cần phải cẩn thận với hai khía cạnh này. Trên mạng lưới "trên", chúng ta cần phân biệt thật kỹ những thông tin nên chia sẻ với ai. Chúng ta không nên tiết lộ thông tin cá nhân quá nhiều cho những người không quen hoặc không cậy. Trên mạng lưới "dưới", chúng ta cũng cần cẩn thận với các ứng dụng và dịch vụ mà chúng ta sử dụng. Chúng ta nên chọn những ứng dụng uy tín, có bảo mật tốt và có đủ tính năng bảo vệ dữ liệu cá nhân của mình.
Một trong những thách thức lớn của mạng lưới là sự phân chia xã hội. Mỗi người dùng mạng lưới đều là một cá nhân độc lập với những quan điểm riêng của mình. Một số người dùng mạng lưới chỉ muốn tìm kiếm thông tin hữu ích cho cuộc sống hằng ngày; một số người lại muốn giao tiếp với những người xa xứ với cùng sở thích; một số người còn muốn tỏa sáng bản thân thông qua các hình thức hài hước hay châm biến... Mỗi người dùng mạng lưới đều là một bước tiến của xã hội khác nhau. Nếu chúng ta không hiểu rõ tầm mắt của mỗi bước tiến này, chúng ta sẽ rất dễ gặp phải những rủi ro bất an trên mạng lưới.
Chúng ta cần phát triển một khả năng phân biệt để hiểu rõ tầm mắt của mỗi bước tiến trên mạng lưới. Chúng ta cần hiểu rõ những thông tin nào nên chia sẻ với ai; những thông tin nào nên giấu giếm; những bước tiến nào là bước tiến tích cực cho xã hội; những bước tiến nào lại là bước tiến tiêu cực cho xã hội... Chỉ khi chúng ta có khả năng phân biệt này, chúng ta mới có thể sử dụng mạng lưới một cách an toàn và hiệu quả.
Một cách để phân biệt rõ ràng trên mạng lưới là thông qua việc học hỏi. Chúng ta học hỏi từ những trải nghiệm của người khác; chúng ta học hỏi từ các bài học của quản lý an ninh; chúng ta học hỏi từ các phân tích của các chuyên gia về an ninh mạng lưới... Chúng ta không thể hiểu rõ tất cả những rủi ro bất an trên mạng lưới chỉ bằng cách sử dụng một cách ngẫu nhiên. Chúng ta cần có kiến thức chuyên sâu về an ninh mạng lưới để có thể phân biệt rõ ràng trên mạng lưới.
Một cách khác để phân biệt rõ ràng trên mạng lưới là thông qua việc cố gắng hiểu rõ bản thân mình. Chúng ta cố gắng hiểu rõ tại sao mình sử dụng mạng lưới; tại sao mình chia sẻ những thông tin đó; tại sao mình giao tiếp với những người đó... Chúng ta cố gắng hiểu rõ bản thân mình để có thể phân biệt rõ ràng trên mạng lưới. Nếu chúng ta không hiểu rõ bản thân mình, chúng ta sẽ rất dễ bị ảnh hưởng bởi những thói quen không tốt hoặc những thói quen gây nguy hiểm trên mạng lưới.
Trong cuối cùng, để sử dụng mạng lưới một cách an toàn và hiệu quả, chúng ta cần phát triển khả năng phân biệt trên mạng lưới. Chúng ta cần học hỏi để có kiến thức chuyên sâu về an ninh mạng lưới; chúng ta cần cố gắng hiểu rõ bản thân mình để biết rõ tầm mắt của mình trên mạng lưới. Chỉ khi chúng ta có khả năng phân biệt này, chúng ta mới có thể sử dụng mạng lưới một cách an toàn và hiệu quả cho cuộc sống hằng ngày.
